[Review sách] Người trong muôn nghề - Spiderum

Cách đây vài tháng có một em bình luận đề xuất mình review cuốn sách "Người trong muôn nghề", mình thấy cuốn đó có thể sẽ hữu ích cho các em trong việc định hướng nghề nghiệp nên hôm nay mình sẽ review cuốn sách "Người trong muôn nghề" của nhóm tác giả Spiderum phối hợp với TopCV. 

Trước khi vào nội dung chính, mình muốn lưu ý với các bạn rằng: vì lý do bản quyền, trong bài này mình chỉ đơn thuần review sách thôi chứ không thể trích dẫn hay tóm tắt nội dung của sách được, mong các bạn thông cảm và chỉ xem bài viết này như một nguồn tham khảo để đưa ra quyết định có nên đầu tư mua và đọc cuốn sách này hay không, nó hay và chưa hay ở những điểm nào, đâu là đối tượng phù hợp với cuốn sách này,...

Trước tiên là phải khen về hình thức của cuốn sách. Bìa sách đẹp, bên trong được in màu từng trang, nhiều hình ảnh sinh động, màu sắc cực kỳ hài hòa, bắt mắt; chất giấy in dày dặn, phần keo sách dán cũng khá chắc, mình đã đọc hết cuốn sách nhưng nó vẫn không bị hư hại gì (có nhiều cuốn sách dán kéo cẩu thả nên chỉ cần lật trang là bung keo rồi), với cuốn "Người trong muôn nghề" thì lại có cảm giác cầm rất chắc tay và hy vọng là nó sẽ bền. Tuy nhiên mình khá khó chịu với việc dàn trang không đều, những dòng chữ méo mó, xô lệch nhìn bực hết cả mình. Mình chả hiểu tại sao một cuốn sách được tái bản rất nhiều lần và có đội ngũ biên tập hùng hậu mà lại để tình trạng này xảy ra, gây mất thẩm mỹ và tạo ra trải nghiệm hơi chướng mắt cho người đọc, nhất là những người đọc hơi khó tính như mình. Cũng rất là may khi mà ưu điểm của sách nhiều hơn khuyết điểm, nên mình cũng sẽ tạm chấp nhận bỏ qua sự chưa hoàn hảo này.

Về nội dung, mình đánh giá "Người trong muôn nghề" là một cuốn sách có nội dung hữu ích, đặc biệt với các bạn trẻ tuổi từ 15 - 23 chưa có nhiều trải nghiệm, đang trong trạng thái hoang mang, không biết mình nên lựa chọn công việc gì cho tương lai, nên học ngành nào, ra trường nên làm cho công ty nhỏ hay tập đoàn lớn, làm freelancer có cái lợi và hại gì,..v.v. 

Sách gồm 3 phần:

• Phần 1 chia sẻ về kinh nghiệm thực tế của các tác giả khi làm việc trong các môi trường khác nhau, từ startup, tập đoàn lớn, đến làm nhà nước, làm freelancer. Qua phần này, người đọc sẽ có cái nhìn bao quát về môi trường làm việc, cơ hội thăng tiến, chế độ,... của từng loại hình công ty khác nhau, giúp người đọc hình dung ra được bản thân phù hợp với loại công ty nào để có những lựa chọn sáng suốt hơn.
• Phần 2 là 12 bài viết được 12 tác giả chia sẻ chi tiết về 12 công việc khác nhau, bao gồm: bác sĩ, kỹ thuật, IT, kiểm toán, nghệ sĩ, giáo viên, làm game, marketing, nhân sự, Youtuber, dự án cộng đồng, nhà báo. Trong một ngành cụ thể, mỗi bài viết sẽ cung cấp cho người đọc những thông tin cơ bản về ngành đó, bao gồm: tố chất cần có để làm nghề, mô tả một ngày làm việc, cơ hội phát triển, lương, những định kiến hoặc ảo tưởng về ngành, nghề đó. 
• Phần 3 là hành trang vào nghề, gồm một số lời khuyên quan trọng mà những người đi trước để lại cho người trẻ trong quá trình chọn ngành và làm nghề. Chẳng hạn như mới ra trường thì nên đặt mục tiêu tài chính đi sau, đặt mục tiêu tích lũy kinh nghiệm lên hàng đầu. Bên cạnh đó là các tips để các em có thể sinh tồn và phát triển trong môi trường công sở. 

Do cuốn sách này nói về "muôn nghề" nên chắc chắn một người không thể viết nên được cuốn sách này, mà do một nhóm tác giả viết. Ưu điểm là nhóm tác giả ai cũng viết tốt, chắc tay, cung cấp thông tin từ tổng quát đến chi tiết; giọng văn chia sẻ chân thành chứ không có dạy đời, mang lại cảm giác khá gần gũi, dễ chịu khi đọc.

Ngoài những thông tin về lương cơ bản và cơ hội phát triển của nghề, điều mình rất thích trong cuốn "Người trong muôn nghề" là cách các tác giả phân tích những tố chất nào sẽ phù hợp với ngành, nghề nào. Tuy người đọc là các bạn trẻ đang mới chỉ ngồi trên ghế nhà trường thôi, nhưng khi đọc thì các bạn cũng phần nào hình dung ra được những tính cách và tố chất hiện tại của bản thân có phù hợp với ngành, nghề mà mình đang muốn chọn hay không, hoặc ngược lại, khi các bạn đang chưa biết chọn ngành nghề nào, các bạn đọc những mô tả và chia sẻ thực tế của người trong nghề, các bạn sẽ rút ra được kết luận là: à, có vẻ mình hợp với kiểu làm việc này nè.

Ví dụ:

• Nếu bạn là người biết lắng nghe, thấu cảm, thích khơi thông tiềm năng nơi người khác, thích chơi với trẻ em, trân trọng việc học tập, có trái tim rộng mở, tin vào sự tử tế, bạn rất phù hợp với nghề giáo, một nghề chẳng giàu có về tiền bạc vật chất nhưng thứ hạnh phúc nhất bạn nhận được chính là được nhìn thấy những đứa trẻ lớn lên thành người tử tế.
• Đối với nghề Nhân sự cũng có vài ngách nhỏ mà bạn cần phải chọn lựa, bao gồm: C&B (Lương thưởng, phúc lợi), Đào tạo, Tuyển dụng. Nếu bạn là người cẩn thận và nhạy bén với các con số, mảng C&B sẽ phù hợp với bạn hơn. Nếu bạn là người năng nổ, có khả năng nói trước đám đông thì bạn sẽ phù hợp với mảng Đào tạo. Để làm Tuyển dụng thì bạn cần có độ nhạy trong cảm quan về con người.

Phần mình thích đọc nhất trong "Người trong muôn nghề" là những chia sẻ của người trong nghề về định kiến hoặc ảo tưởng của phần đông xã hội đối với các ngành, nghề. Từ đó giúp chúng ta hiểu đúng hơn về ngành, nghề và bớt sự ảo tưởng, có định hướng hợp lý hơn.

Ví dụ:

• Khối ngành Kỹ thuật ở VN mặc dù đang rất thiếu nhân lực nhưng vẫn rất kém hấp dẫn trong mắt các bậc cha mẹ và học sinh. Lý do là vì cảm giác làm kỹ thuật không có oai, làm kỹ thuật nghĩa là làm thợ sửa ô tô, lắp ráp máy, chân tay quần áo lấm lem dầu mỡ. Bên cạnh đó, truyền thông đại chúng và Bộ giáo dục chưa làm rõ được thông điệp hết sức quan trọng rằng các ngành kỹ thuật tương lai sẽ là trụ cột của nền kinh tế nước nhà, và cơ hội cho các em trong ngành này là rất lớn. Vì những lý do đó khiến các em không mặn mà với ngành học này. 
• Đối với người trẻ, Marketing là một công việc tràn đầy sáng tạo và năng động, nói chung là khá ngầu. Nhưng thực tế, Marketing là công việc rất thực tiễn và đầy áp lực của thương trường chứ không hề vẽ vời bay bổng như vài bạn nhầm tưởng. Người làm Marketing chẳng tạo ra gì mới cả vì "người làm Marketing giỏi là người hiểu rõ động cơ và quy trình vận hành của quan hệ mua - bán".
• Nghề Y luôn được cho là một nghề danh giá, ổn định, dễ xin việc và lương cao, mở phòng mạch tư kiếm tiền nhiều lắm,... Nhưng phần lớn mọi người không thấy được đằng sau đó là những áp lực lớn về lượng kiến thức đồ sộ và số năm học hành (thông thường là 7 năm và sau đó phải học thêm nữa), phải đi trực đêm ở bệnh viện, đối diện với xác chết, máu, những hình ảnh tai nạn đầy ám ảnh và cảm giác bất lực khi chứng kiến bệnh nhân của mình ra đi.

Tuy đặc điểm từng ngành nghề khác nhau, nhưng xuyên suốt các bài viết đều đọng lại một điều là để làm tốt bất cứ một ngành nghề, công việc nào, chúng ta cần phải đáp ứng những tiêu chí sau:

• Chuyên môn tốt.
• Có tố chất phù hợp với nghề.
• Môi trường phát triển phù hợp.
• Thái độ cầu thị, cố gắng, tự học liên tục.

Ngoài 3 phần chính nêu trên, cuối sách còn cung cấp thêm một vài thông tin hữu ích cho các bạn sinh viên, bao gồm:

• Các kênh tuyển dụng hiệu quả được doanh nghiệp sử dụng nhiều nhất.
• Mức lương trung bình theo cấp bậc và số năm kinh nghiệm của các ngành nghề phổ biến.
• Cách tính lương Gross và lương Net.
• Kỹ năng tạo CV (bố cục, nội dung CV).
• Gợi ý một số công cụ giúp bạn khám phá bản thân, từ đó chọn nghề phù hợp: trắc nghiệm Sở thích nghề nghiệp theo Holland, trắc nghiệm tính cách MBTI, trắc nghiệm đa trí thông minh MI.

Tóm lại, "Người trong muôn nghề" là cuốn sách cung cấp một lượng thông tin lớn và bổ ích cho các bạn trẻ nhằm giúp các bạn vừa có cái nhìn bao quát hơn về chuyện đi làm, vừa nắm được thông tin cụ thể về một số loại ngành nghề trên thị trường hiện nay. 

Tất nhiên, đây chưa phải quyển sách hướng nghiệp dành cho tất cả mọi người, bởi như mình đã giới thiệu, cuốn sách chỉ mới đề cập đến 12 nghề, trong khi trên đời này còn hàng trăm ngàn lĩnh vực và công việc khác nhau. Quyển sách này sẽ hữu ích nhất với các bạn đang có định hướng trở thành bác sĩ, kỹ thuật, IT, kiểm toán, nghệ sĩ, giáo viên, làm game, marketing, nhân sự, Youtuber, dự án cộng đồng, nhà báo; hoặc phù hợp với những bạn chưa biết chọn nghề gì. Còn với những bạn đã có định hướng theo đuổi những lĩnh vực khác không nằm trong 12 nghề được chia sẻ trong cuốn sách "Người trong muôn nghề" này, các bạn vẫn có thể tận dụng phần 1 và phần 3 của cuốn sách để lựa chọn cho mình một môi trường làm việc phù hợp, và tham khảo các lời khuyên hữu ích để trang bị cho bản thân những kỹ năng cần thiết ngay từ khi còn ngồi trên giảng đường. 

Cái quan trọng nhất vẫn là tư duy đúng đắn trong việc chọn nghề, chọn nghề sao cho phù hợp với tố chất, tính cách của bản thân và cân đối hài hòa với các tiêu chí khác như nhu cầu của xã hội, cơ hội phát triển, mức lương, thay vì chỉ chăm chăm chọn những công việc (tưởng là) nhàn hạ, lương cao, danh giá, theo xu hướng nhất thời mà lại không thực sự yêu thích và không có tố chất. 

Mình đọc cuốn sách này khi đã trưởng thành và đi làm nhiều năm rồi nên mình có thể hiểu được hầu hết những gì các tác giả chia sẻ, không biết đứng ở góc độ một bạn trẻ 17-18 tuổi thì có hiểu và cảm nhận được những gì viết trong cuốn sách này hay không. Nhưng các bạn nhỏ bây giờ cũng chịu khó dấn thấn và trải nghiệm sớm, hy vọng các bạn có thể cảm nhận được nội dung của cuốn sách này, biết cách lựa chọn cho mình một nghề nghiệp phù hợp và sống sót thật tốt trong thế giới người lớn.

Mình xin phép kết thúc bài viết này bằng một ý trong lời giới thiệu của nhóm tác giả: 

"Bạn không bắt buộc phải chọn “đúng" một công việc và làm điều đó cả đời, bởi vì mỗi người luôn có thể học được điều gì đó từ những lựa chọn sai lầm. Thế nhưng bạn luôn có thể mài sắc khả năng học hỏi của bản thân để thích nghi và sẵn sàng cho một thế giới việc làm luôn không ngừng thay đổi. Hi vọng Người Trong Muôn Nghề có thể đồng hành cùng bạn trên chặng đường này."

Mua sách tại đây: https://shope.ee/5fPCbAIbdP