Trong lời tựa của cuốn sách, tác giả Vũ Trọng Phụng đã viết: "Làm đĩ" là một tiểu thuyết hiện thực mục đích là hô hào nhà đạo đức và bậc làm cha mẹ lo chăm đến hạnh phúc của con cái và phải để ý đến cái sự mà những thành kiến hủ bại vẫn coi là điều bẩn thỉu, tức là cái sự Dâm. Ở các nước văn minh, người ta không kiêng nói đến cái dâm, trái lại, người ta còn đem cái dâm ra mà nghiên cứu, phân tích, để dạy cho nhau nên dâm như thế nào,... để "dâm cho có luân lý, dâm cho lương thiện, dâm cho khỏi hại giống nòi".
Nam nữ thiếu niên vào lúc dậy thì, xác thịt rạo rực lên vì những biến đổi và sự phát triển của cơ quan sinh dục, là rất dễ lầm lỗi, rất dễ hư hỏng, nếu không được bậc cha mẹ chỉ bảo những điều cần thiết và đề phòng hoàn cảnh xấu hộ cho. Vũ Trọng Phụng tuy bị cho là "văn sĩ nửa mừa" do ông chỉ học hết bậc sơ học (tiểu học Pháp), nhưng cái tầm nhìn của ông thật sự rất xa và tư tưởng thì rất cấp tiến. Từ những năm 1930, khi chứng kiến nạn mại dâm và căn bệnh HIV/AIDS đang "lây lan như lửa cháy thảo nguyên", Vũ Trọng Phụng đã nhìn thấy trước tầm quan trọng của giáo dục giới tính trong gia đình và nhà trường, ông mong muốn thanh thiếu niên được giảng dạy về giới tính, tình dục để tránh sa lầy vào lối sống sa đọa, trong khi những người khác đương thời thì cho rằng văn chương của Vũ Trọng Phụng là "phụng sự cái dâm".
Nói sơ về cái mác "văn chương dơ dáy" mà người đương thời đã gán cho Vũ Trọng Phụng. Sở dĩ, Vũ Trọng Phụng bị mang cái tiếng ấy là do trong các phóng sự, tiểu thuyết của mình, ông thường xuyên mô tả những cảnh trai gái chim nhau và làm tình một cách trần trụi, tỉ mỉ, chẳng hạn như cảnh bà Phó Đoan trong lúc tắm cố tình vỗ vào da thịt kêu bì bạch để khiêu gợi Xuân tóc đỏ trong "Số đỏ", hay như cảnh Long phá trinh Tuyết trong "Giông tố", hay cảnh bố của Huyền và cô vợ bé hùng hục làm tình ầm ầm khi đêm thanh vắng trong "Làm đĩ",... Vì lẽ đó, rất nhiều nhà phê bình và văn sĩ cùng thời Vũ Trọng Phụng đã ra sức và công khai phê phán ông, họ cho rằng văn của ông là nguy hại, gây phản cảm, dơ dáy, uế tạp, mượn danh nghĩa "tả thực", "phơi bày xấu xa, trụy lạc của xã hội" để mà viết nên những dòng gợi dục đó.
Tất nhiên, trong bài review này mình không đưa ra kết luận nhận định trên là đúng hay sai, mình cũng không đủ kiến thức để bàn về giá trị đúng đắn nhất của văn chương Vũ Trọng Phụng, bởi vì để làm được điều đó cần phải có sự khảo cứu kỹ lưỡng về văn học, về thể loại văn học hiện thực, đồng thời hiểu rõ bối cảnh thời đại và cả cái văn cảnh trong tác phẩm nữa,... cho nên mình chỉ nêu ra cho các bạn biết vậy thôi. Cái việc tìm ra đúng vị trí của Vũ Trọng Phụng trong nền văn học Việt Nam, thôi cứ để cho các nhà nghiên cứu khách quan và công tâm.
Vũ Trọng Phụng viết "Làm đĩ" với một thiện ý, một tinh thần trách nhiệm và đầy nhân đạo.
Thôi mình chả huyên thuyên nữa đâu, bây giờ mình sẽ đi tóm tắt lại tiểu thuyết cho bạn nào cần.
▢▢▢▢
ĐOẠN ĐẦU
Tiểu thuyết "Làm đĩ" mở đầu bằng cảnh hai người bạn học cũ lâu ngày gặp lại nhau, rủ nhau đi "tửu, sắc, yên và đổ" (rượu, gái, thuốc phiện và cờ bạc). Hai người tới một nơi gọi là "lầu xanh" để tiến hành mua dâm, thì tình cờ người bán dâm lại là Huyền - một cô bạn học cũ - người đã từng làm tất thảy mọi nam sinh trong lớp phải chết mê chết mệt gọi là Nàng Thơ vì sắc đẹp và sự kiêu kì của cô. Ba người cùng ngồi xuống, xót xa ngậm ngùi "khảo cứu" về sự hư hỏng của Huyền.
"Tuổi dậy thì, cái hoàn cảnh xấu, những bạn hữu xấu, một nền giáo dục sai lầm, ngần ấy cái đã làm cho em hóa ra đến nỗi như nay."
"Người ngoài thì không ai bảo là em chịu hoàn cảnh xấu, chỉ đổ em hư thân mất nết thôi. Ừ con gái nhà giàu, bố có chức phận, mẹ là người đứng đắn, dòng dõi nhà quan, lại thêm có chú ruột là một vị bác sĩ y khoa, lại được cắp sách đến trường như thế, ai dám cho là vì hoàn cảnh xấu."
▢▢▢▢
TUỔI DẬY THÌ
Hồi nhỏ (8-9 tuổi), Huyền hay thắc mắc mẹ đẻ em bé bằng chỗ nào, người lớn trong nhà chỉ nói qua loa: đẻ bằng nách, đẻ bằng bụng, ăn no thì đẻ, đẻ bằng đít,... sau đó thì họ đánh, mắng Huyền là tò mò, cấm hỏi nữa. Càng bị giam hãm trong vòng ngu muội, càng hóa ra tò mò.
Khi đi học, tiếp xúc với xã hội ngây thơ đầy những sự ngu dốt, dại dột, tinh quái, nhảm nhí đã làm cho Huyền mất cả cái lương thiện chi bản năng đi. Những đứa bạn học trẻ con xung quanh Huyền luôn bàn tán về chuyện quan hệ tình dục, thắc mắc tại sao lại có em bé? Không được dạy bảo một cách khoa học và đúng đắn, lại thêm chuyện hàng đêm bố mẹ chúng vẫn cứ vô tư quan hệ với nhau trước mặt chúng, không che chắn, khiến chúng bị ám vào đầu những hành vi ấy. Thậm chí một thằng bạn học tên là Ngôn đã làm hành động quan hệ tình dục với Huyền ngay ở một vườn hoa, chỉ vì tụi nó muốn biết người lớn đã làm thế nào với nhau để ra em bé. Và thế là cô bé Huyền ngây ngô rút ra một kinh nghiệm: từ ấy, em không hỏi người lớn nữa, vì bạn em cũng đủ "giảng bài" cho em.
Em cho rằng với vấn đề nam nữ, hay nói trắng ra là đối với việc giao cấu, trẻ con vì ngu muội mà phạm tội đã đành, chứ chính người lớn cũng chẳng khôn gì hơn. Việc ấy, người lớn bảo là nhơ bẩn nên không nói đến, không nói đến mà cứ lằm lằm lụi lụi làm hoài! Làm mà dại dột làm ra trước mặt trẻ con, cái giống có tính hay bắt chước, bảo sao chúng chẳng tằn mằn cho được? Một sự giấu đi mà có hại như thế, thì chi bằng đem nói toang ra để dạy bảo nhau, ngăn cấm nhau?
Từ năm 13 trở đi, Huyền mỗi ngày phải chiến đấu gắt gao với dục tình. Sự phát triển âm thầm và đầy đủ của những cơ quan sinh dục làm cho xác thịt rạo rực lên, nhiều khi tưởng mình không còn tự chủ lấy mình được nữa. Khi có kinh nguyệt lần đầu tiên, Huyền muốn nhân tiện hỏi mẹ về vấn đề nam nữ thì mẹ chỉ đáp: "Bao giờ lấy chồng con sẽ rõ...". Trong mấy năm dậy thì đó, tâm trạng của Huyền hết sức xấu. Bất cứ lúc nào không phải làm gì, nhàn rỗi là nghĩ đến dục tình, có những ý dâm, cứ bị xác thịt dày vò, kích thích.
Đang khó chịu, Huyền lại "được" một cô bạn học chỉ cho cách thủ dâm, đây là cách vừa thỏa mãn mà lại vừa giữ được trinh tiết. Huyền cứ dùng mãi cái phương pháp ấy đối phó với sự thúc giục của xác thịt, dần dần tai hay ù, mắt hay lóa, đầu hay nhức, lưng hay mỏi, mặt mũi mỗi ngày một xanh.
Một lần Huyền thú tội với người chị em bạn khác, chị này là người trong sạch trinh chính, chị bảo cho Huyền hiểu cái ác quả của sự thủ dâm, riết rồi sẽ mất hết sức lực, ý chí, nhân phẩm..., rồi chị trao cho Huyền một cuốn sách vào loại nam nữ tu trí cho Huyền đọc. Huyền được khai sáng bằng khoa học, đã bắt đầu trở lại là người khôn ngoan, biết nghĩ, những tư tưởng tốt đẹp quay lại để chiếm lại chỗ của những ý nghĩ dâm tà, Huyền không còn có những quan niệm sai lạc về ái tình, hôn nhân.
Rồi Huyền đỗ bằng sơ học, công dung ngôn hạnh đủ đường, bắt đầu giao thiệp với những phụ nữ có địa vị, danh giá, giàu có. Vương tôn, công tử ồ ạt kéo đến làm bạn với anh ruột của Huyền (để cưa Huyền), các bà mối đưa tin rầm rộ, đám bạn học si tình thì đặt tên Huyền là Nàng Thơ.
Nhưng rồi phong trào vật chất nổi lên, hay còn gọi là phong trào tiến bộ, duy tân, tân sinh hoạt, bao nhiêu lề thói và nền nếp đã bị cuốn đi. Một trật tự xã hội thuần túy trọng tinh thần đã bị vật chất đảo lộn ngược cả. Thanh niên không có lý tưởng nào mà thờ ngoài cái lý tưởng vật chất. Văn chương và mỹ thuật thì phụng sự dâm thần. Y phục thì bắt đầu hở hang, phô bày xác thịt. Nhìn chung, phong trào này đã ảnh hưởng xấu đến cái đức hạnh mà Huyền cố gìn giữ bấy lâu.
▢▢▢▢
RA ĐỜI
Huyền bắt đầu hư hỏng. Thoạt đầu là ở việc ăn mặc, rồi đến chơi bời trai gái.
Thêm vào đó, bố Huyền bỗng dưng thay đổi tâm tính, xưa kia đạo đức bao nhiêu bây giờ đâm ra chơi bời bấy nhiêu. Rồi một ngày ông oanh liệt rước về nhà một cô vợ bé, là một cô ả đào mà ông đã trót làm có thai. Mẹ Huyền chướng mắt, phải đem mấy đứa con nhỏ về quê ở riêng, chị ruột Huyền thành một đứa ở, anh thì cũng hư, Huyền thì "tân thời" hơn một chút nữa. Và đời đưa đẩy Huyền gặp Nguyễn Lưu.
Nguyễn Lưu là một người anh họ xa của Huyền, đến ở nhà Huyền để cùng với anh ruột Huyền học tập cho có bạn sách đèn. Nguyễn Lưu là một thiếu niên có nhiều nét tốt và rất ít tính xấu. Một đôi trai gái ở chung nhà, tự do trò chuyện, tình cảm bắt đầu nảy nở. Ban đầu sau khi phát hiện tình cảm của nhau, Nguyễn Lưu và Huyền cũng cố gắng che giấu, vì sợ bị mang tiếng loạn luân, anh em họ với nhau mà yêu nhau. Thế nhưng, "càng chạy xa ái tình bao nhiêu, thì lại càng bị ái tình đuổi theo rất gấp".
Trong một lần được thử tập nhảy (khiêu vũ), những va chạm thể xác với bạn nhảy đã khiến Huyền tê mê. Những ý dâm, sự khao khát của xác thịt lúc trước đã tiêu tán thì nay bị việc thử tập nhảy kia khơi gợi lên. Buổi chiều hôm sau, khi ở nhà một mình, trong lúc lục cặp sách của ông anh để tìm cây bút chì, Huyền phát hiện ra một tập ảnh khiêu dâm. Huyền đã ngắm nghía những tấm ảnh ấy hàng giờ không chán mắt sau đó chìm vào giấc ngủ đầy những mộng mị kinh hãi. Huyền thức giấc vào lúc 3 giờ đêm, thì vô tình lại phải nghe thấy "những sự thị uy của ái tình bắt đầu vang lên" (từ bố Huyền và cô vợ bé). "Những cái hôn kêu choen choét, những hơi thở ì ạch, sự rung động lắc rắc của cái giường lò xo, những tiếng kêu rú khoái lạc, khua rộn cả gian phòng."
Huyền không ngủ được nên đi vào một căn phòng trống ngồi ngắm trăng, lúc ấy Nguyễn Lưu cũng không ngủ được vì tiếng ồn ào kia nên cũng tình cờ đi vào phòng. "Ấy thế là xảy ra cái sự không thể không xảy ra được" 😂. Sau đêm ấy, Nguyễn Lưu bàn với Huyền về việc cùng bỏ trốn để được tự do đến với nhau, Huyền thuận theo. Thế nhưng, chiều hôm ấy, Huyền nghe tin có cậu tham Kim nào đó đã hỏi cưới Huyền, và cha mẹ Huyền đã đồng ý hết rồi. Huyền tìm cách từ chối nhưng mẹ Huyền đã ứa lệ mà rằng:
Con ơi, con nên thương cha mẹ mà thuận đi! ... Bây giờ tao còn sống, lại có người danh giá đến hỏi mày, một cơ hội tốt đến thế mà mày không bằng lòng, thì tao có chết cũng không yên tâm được. Bố mày đã làm khổ tao rồi thì mày nên thương tao một chút...
Bố Huyền thì:
Con nghĩ mà xem! Một thiếu niên bảnh bao, con một, cha mẹ lại giầu, lại là một ông tham tá, chức phận thế, mặt mũi thế, địa vị thế... Con đừng có bắc bậc kiêu kỳ nữa mà sau này lại lấy người chẳng được như thế thì xấu hổ lắm đấy... Tao đã nhận lời rồi, mày không phải nghĩ nữa, chỉ còn mười lăm hôm nữa thì cưới thôi.
Khi biết Huyền đã được định sẵn để cưới cậu tham Kim, Nguyễn Lưu đã uống thuốc phiện tự tử.
▢▢▢▢
LẤY CHỒNG
Vì tham Kim là con nhà giàu, nên cưới vợ là được đi ở riêng, Huyền không cần phải làm dâu. Hai vợ chồng son ở một tòa nhà rộng rãi, có đầy tớ, không phải bận bịu con cái, lương của chồng không phải đem về cho bố mẹ nên hai vợ chồng mặc sức ăn tiêu. Huyền sống một cuộc đời nhàn hạ, sung sướng, hưởng lạc thú phong lưu. Huyền được chồng hết mực yêu quý, nâng niu, chiều vợ theo kiểu Tây.
Trong một lần đi xem đua ngựa, Huyền gặp Tân, một người bạn học cũ của chồng. Huyền đã cảm nắng Tân ngay từ lần đầu gặp mặt. Tân là con một ông tổng đốc rất giàu có, đã sang Pháp du học, đã có bằng tú tài, chẳng phải làm nghề gì cả vì ông bố có tới 20 nóc nhà cho thuê tại Hà Nội. Chồng Huyền kết luận: Tân là một người sung sướng nhất đời! Có danh vọng, có học thức, có tiền bạc lại không phải làm việc cho Tây, lại không bận bịu vợ con!
Vào một sáng chủ nhật, chồng Huyền rủ Tân đến để cùng đi chơi nhưng phút chót chồng có việc phải về quê đột xuất, Tân đến nhà thì chỉ có mỗi Huyền. Huyền bắt đầu có những động tác và ánh mắt khiêu dâm, bởi óc đã nhiễm phải ảnh hưởng của mấy tờ báo. Nhưng do chồng vắng nhà, Huyền không dám để Tân ở lại chơi lâu hơn. Sau đó chồng Huyền về, mắng Huyền là không biết tiếp đãi bạn chồng cho mặn mà, tân thời. Huyền tỏ vẻ hối lỗi, nhưng lòng lại mừng thầm vì "từ lần sau trở đi nếu Tân có đến thì em sẽ được tự do đủ đường mà không sợ chồng nghi ngờ gì nữa". Những lần sau đó, Huyền bạo dạn tiếp đãi Tân thân mật, tự nhiên, chồng Huyền tỏ vẻ sung sướng, hài lòng, khen Huyền đáng mặt phụ nữ tân thời, rộng đường giao thiệp.
Đỉnh điểm, có lần Tân đã ngỏ lời muốn đưa Huyền đi chơi xa, chồng Huyền không ngần ngại nhận lời ngay, vì sợ mang tiếng "hủ bại", "cả ghen". Cậu tham Kim cho rằng: "Sống cuộc đời mới, theo Âu hóa, thì không được nghi ngờ như người cổ hủ". Và thế là, cậu chẳng ngờ mình đã vô tình tiếp tay cho một cuộc ngoại tình. Sau những lần ngoại tình, Huyền càng chiều đãi chồng, nên người chồng càng bị vợ lừa bao nhiêu lại càng tin vợ bấy nhiêu. Huyền đã sống những ngày vui vẻ, không bao giờ quên được. "Em thấy sự lừa chồng là không có tội gì cả, chỉ lãng mạn và có vẻ tiểu thuyết, vẻ màn ảnh một chút mà thôi."
Nhưng mà, một ngày kia... Cuộc tình duyên vụng trộm đã hết thời hạn, chồng Huyền đã phát hiện ra. Ấy thế là con Huyền bắt đầu đi đến cái chặng đường khốn nạn nhất đời của nó.
▢▢▢▢
TRỤY LẠC
Khi phát hiện Huyền cắm sừng mình và ngoại tình với Tân, chồng Huyền đã hết sức giận dữ và đe dọa ly dị, dắt về quê trả lại cho bố mẹ và kể những chuyện đê nhục của Huyền nhưng Huyền van xin chồng đừng làm thế vì sợ bố mẹ phải nhục nhã. Để cố giữ cái sĩ diện cho bản thân và cho vợ, cậu tham Kim chốt lại hình phạt là giáng Huyền từ một người vợ xuống thành một con đòi, con sen, không còn một chút quyền hành gì nữa.
Những ngày sau đó, Huyền nằm liệt giường. Hổ thẹn với lương tâm, hối hận, mệt mỏi bứt rứt. Huyền bắt đầu trách chồng, đổ lỗi cho chồng, rồi lại trách mình, thương mình, nhưng cuối cùng, Huyền cảm thấy oán giận Tân - nhân tình. Huyền tìm đến Tân, với hy vọng Tân sẽ cứu vớt đời Huyền bằng cách lấy Huyền làm vợ. Thế nhưng đâu ngờ, Tân chỉ là một tên công tử thích tự do, thù ghét hôn nhân. Quan điểm của Tân rất rõ ràng: "Muốn cho lòng yêu của đôi ta trường cửu, thì chỉ cứ vụng trộm thế này thôi. Nếu ta lấy nhau thì ái tình sẽ tiêu diệt!" và lấy cớ là vài ngày nữa lên tàu sang Pháp để thoái thác trách nhiệm. Tân đưa cho Huyền 2 chiếc nhẫn kim cương, bảo Huyền giữ để phòng thân, nếu bị chồng bỏ thì có vốn làm ăn. Huyền cảm thấy bị coi như một con đĩ thượng lưu, và Tân đang trả công cho mình, nên Huyền từ chối và bỏ về.
Trong 3, 4 tháng, cuộc đời Huyền là một cuộc đời nhẫn nhục trong xó bếp, bên cạnh một người chồng khó hiểu, cư xử như người dưng nước lã. Cái chính sách khinh bỉ bằng im lặng ấy, Huyền cảm thấy "nó tàn nhẫn bằng vạn sự chửi rủa, đánh đập", đời sống ấy "cực nhọc hơn một người tù". Huyền vẫn cứ dùng hết sức tàn lực còn sót lại để hy vọng hão huyền rằng họa may chồng có nghĩ lại mà tha thứ cho.
Một ngày nọ, Huyền tình cờ biết được Tân chưa đi Pháp, và hiện đang ở Sài Gòn. Huyền muốn đi tìm gặp Tân, định bụng là để giết Tân cho hả dạ, nhưng một phần cũng mong tưởng rằng Tân sẽ suy nghĩ lại, cảm thấy phải chịu trách nhiệm mà cưu mang Huyền. Huyền bán nữ trang, bắt một chuyến xe lửa đi vào miền Nam. Như một trò rượt đuổi, khi Huyền tìm được đến địa chỉ của Tân ở Sài Gòn thì Tân đã đi du lịch Angkor Wat một tuần, Huyền nghe vậy cũng đi Angkor. Khi Huyền tới đó thì nghe tin Tân vừa quay về Phnom Penh. Huyền tới Phnom Penh thì Tân đã về Sài Gòn. Khi Huyền về Sài thành, tiền chỉ còn đủ ăn hai bữa. Mà đến lúc Huyền tìm được chỗ trọ của Tân ở SG thì Tân lại đi du lịch ở Bangkok.
Hết tiền, Huyền đành bán mình cho khách làng chơi. Lần đầu thì còn chút tự ái, bứt rứt lương tâm. "Nhưng cứ nhắm mắt bước liều đi cho được nhanh chóng". Rồi đến lần thứ hai, thứ ba, chẳng còn hổ thẹn, chẳng còn bứt rứt lương tâm. Và thế là, làm đĩ.
▢▢▢▢
Vậy, tóm lại, do đâu mà con nhà tử tế, xinh đẹp, có học như Huyền lại làm đĩ?
(1) Do thiếu sót trong giáo dục từ gia đình và nhà trường.
- Nếu như những lần Huyền tò mò về các bộ phận và sự biến đổi trong cơ thể nam - nữ, thắc mắc chuyện sinh đẻ hay sinh hoạt vợ chồng, mà được người lớn trong nhà hoặc giáo viên bảo ban, chỉ dẫn đúng đắn, Huyền đã không phải tự thử, tự khám phá một mình và sai cách, dẫn đến những lầm lạc. Vai trò của gia đình và nhà trường trong việc giáo dục giới tính cho trẻ ngay từ bé, đến nay nhiều người còn chưa thấy là cần thiết, chưa cởi mở và còn rất hay né tránh, mà năm 1936 Vũ Trọng Phụng đã nhắc đi nhắc lại là rất quan trọng rồi.
- Các bậc cha mẹ không giữ ý tứ, kín đáo khi quan hệ tình dục mà để cho trẻ em trông thấy. Chúng đã không được hướng dẫn về tình dục đúng cách, mà lại còn phải chứng kiến, cộng thêm cái tính hay bắt chước, không thể tránh khỏi việc chúng tò mò mà làm theo.
- Cha mẹ không để cho con cái được kết hôn theo ý muốn mà buộc "cha mẹ đặt đâu con ngồi đó".
(2) Xã hội
- Phim ảnh, tiểu thuyết, những phương tiện truyền thông gieo vào đầu óc thanh thiếu niên những quan niệm lệch lạc về tình yêu: yêu phải mê đắm, cuồng si, bi thảm, bên cạnh đó có chứa nhiều yếu tố, hình ảnh khiêu dâm, gợi dục, lõa lồ và hung bạo.
- Chuộng văn hóa Tây, theo "Âu hóa" mà Kim tưởng rằng mình rất văn minh, tiến bộ, không còn để cho vợ mình giữ kẽ và giữ khoảng cách với những người đàn ông khác, nên mới đẩy vợ vào tay bạn, mở đường cho Huyền và Tân cùng nhau ngoại tình. Đến khi phát hiện mình bị cắm sừng thì lại trở mặt nhanh như chớp, hành động thật tàn ác và không dung thứ cho vợ.
- Tân cũng là một kẻ theo lý tưởng và văn hóa Tây phương, cho rằng ở những nước văn minh thì đàn ông và đàn bà phải có nhân tình nhân ngãi, do đó thù ghét hôn sự, Tân sẽ không bao giờ cưới Huyền làm vợ để cứu Huyền thoát khỏi cảnh khốn khổ này.
Vậy thôi, khả năng của mình chỉ viết được tới đây thôi, chao xìn và hẹn gặp lợi.
-
Xem video trên Youtube: https://youtu.be/ZOYw0mG5EAk
Mua sách: https://shope.ee/5fGYn0Dnoe
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét